Լեղին մարսողական ֆերմենտ է, որն իրենից ներկայացնում է մուգ դեղին գույնի հեղուկ: Արտադրվում է լյարդի բջջի (հեպատոցիտ) կողմից: Լյարդի բջջից արտազատվելով՝ լեղին լեղուղիների միջով տրանսպորտի է ենթարկվում դեպի լեղապարկ և տասներկու-մատնյա աղիք, որտեղ մասնակցում է սննդի մարսման գործընթացին: Լեղապարկը հանդիսանում է լեղու ռեզերվուար, որտեղից լեղու արտազատում է պահանջվում մարսողական ակտիվ պրոցեսների ժամանակ, որպեսզի 12-մատնյա աղիքում ապահովվի լեղու առավելագույն քանակ:
Լեղու բաղադրությունը՝
| Բաղադրիչներ | Լյարդում լեղի | Լեղապարկում լեղի |
| Լեղաթթուներ | 35.0 | 310 |
| Լեղային պիգմենտներ | 0.8-1.0 | 3.1-3.2 |
| Խոլեստերին | ~3,0 | 25,0 — 26,0 |
| Ֆոսֆոլիպիդներ | 1,0 | 8,0 |
Լեղապարկում լեղու տարբեր բաղադրիչների դիսբալանսի հետևանքով լեղապարկում առաջանում են քարեր:
Լեղապարկից, հաճախ, քարերը միգրացիայի են ենթարկվում դեպի ընդհանուր լեղածորան (խոլեդոխոլիտիազ), որի հետևանքով լեղու բնականոն արտահոսքը դեպի 12-մատնյա աղի խանգարվում է, և, որպես լեղաքարային հիվանդության բարդություն, հանգեցնում է մեխանիկական դեղնուկի զարգացման:
Մեխանիկական դեղնուկ կարող է առաջանալ լեղային համակարգի (բիլիար ծառի- Biliary tree) տարբեր հատվածներում առաջացող ուռուցքային ախտահարումների դեպքում: Օրինակ՝ այս հատվածի ամենահաճախ հանդիպող ուռուցքային ախտահարումներից է չբուժված լեղաքարային հիվանդության հետևանքով առաջացած լեղապարկի քաղցկեղը:
Մեխանիկական դեղնուկ կարող է առաջանալ լեղուղիների տարբեր հատվածներում առաջացած ուռուցքային պրոցեսի արդյունքում:
Մեխանիկական դեղնուկ կարող է առաջանալ նաև ենթաստամոքսային գեղձի քաղցկեղի դեպքում:
Լյարդի դրունքի լիմֆատիկ հանգույցների մետաստատիկ ախտահարումները, ինչպես նաև լյարդի հյուսվածքի մետաստազները նույնպես կարող են հանգեցնել մեխանիկակն դեղնուկի առաջացման:
Մեխանիկական դեղնուկը կյանքին վտանգ սպառնացող հիվանդություն է, և ժամանակին չբուժելու դեպքում այն առաջացնում է լյարդային խոր անբավարարություն (ցիռոզ) ինչն ավարտվում է մահով:
Տեսանելի առաջին ախտանիշներն են մեզի գույնի մգացումը, մաշկի և աչքերի եղջերաթաղանթի դեղին գունավորումը, մաշկային անտանելի քորը:
Արյան լաբորատոր քննությունով արյան շիճուկում հայտնաբերվում է ընդհանուր բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացում, հիմնականում՝ կապված բիլիռուբինի հաշվին: Ուշացած դեղնուկի ժամանակ նաև խախտվում են արյան մակարդելիության ցուցանիշները.առաջանում է թերմակարդելիություն, ալբումինի ցուցանիշի նվազում՝ հիպոալբումինեմիա: Ավելի ուշ փուլերում գումարվում է նաև որովայնում ազատ հեղուկի կուտակումը՝ ասցիտ:
Դեղնուկի առաջացման սկզբից 20-30 օր անց ադեկվատ բուժման բացակայության դեպքում առաջանում է բիլիար ցիռոզ:
Բուժման առանցքային և հիմնական մեթոդներ են մինիմալ ինվազիվ լեղուղիների միջամտությունները, որոնք թույլ են տալիս ապահովել լեղուղիներից լեղու էվակուացիան: Դեղորայքային բուժումն առանց վիրահատական միջամտության անարդյունավետ է մեխանիկական դեղնուկի բուժման պարագայում: